زعفران گیاهی از خانواده زنبقیان محسوب میشود، که مثل خانوادهاش از راه پیاز تکثیر میشود. این گیاه دارای عمری چند ساله است و حدودا از ۴ الی۱۲ سال به رشد و محصول خود ادامه می دهد. برای کشت زعفران معروف به طلای سرخ بهتر است با طبع این گیاه، شرایط رشد و نمو آن، انتخاب نوع پیاز آن برای محصول بهتر، نوع خاک و زمین، فصل کاشت و.. آن آشنا شوید؛ با ما در ادامه این مقاله برای نحوه یک کشاورزی پر سود با زعفران همراه باشید.
مقدمه قبل از کاشت زعفران
طبع این گیاه سازگار با مناطق نیمه گرمسیری است، به همین دلیل برای بهترین رشد و تکثیر آن باید در جایی کاشت زعفران صورت بگیرد که دارای زمستانهای معمولی و ملایم باشد و تابستانهای آنجا گرم و خشک باشد. زعفران به خوبی می تواند از خود در برابر سرما محافظت کند، اما چون پاییز، زمستان و اویل بهار جزء فصلهای رشد این گیاه هستند، پس بهتر است که شرایط هوای معمولی و معتدل را برایش ایجاد کنید، و از ابتدا در جایی کشت شود که با سرمای زیادی رو به رو نشود. از طرفی دیگر، دوره ای را برای زعفران به نام دوره استراحت و خواب آن تعیین کرده اند که همان تابستان است، در این دوره مطلقا این گیاه نباید آبیاری شود و بنابراین در مناطقی که تابستان بارندگی و رطوبت دارد، مثل شمال کشور و شهرهایی چون گیلان و مازندران، و هم چنین جنوب کشور اصلا مناسب نیست.
بهتر است زمینهایی را برای کشت محصول خود انتخاب کنید که به راحتی آفتاب بر روی آن میتابد، و با موانعی مثل درخت، سایبان کوه و.. روبه رو نباشد و همچنین در معرض مستقیم وزش بادهای سرد و سرما هم نباشد.
در حال حاضر در بعضی از روستاهای شهرستان بیرجند و قائن، که در بعضی از نقاط زمینهایشان سایبان وجود دارد و نمیتوانند اقدام به کشت زعفران کنند، محصولاتی مثل زرشک و درخت بادام میکارند، که به آبیاری بسیاری کمی هم در فصل تابستان نیاز دارند.
در مجموع بهتر است بدانید که فاکتور دما یکی از اولویتهای مهمتان برای انتخاب شهر برای کشت زعفران باشد، چرا که این گیاه حداکثر دمایی را که قبول میکند باید بین ۳۵ تا۴۰ درجه سانتی گراد باشد.
یکی از فاکتورهای مهم دیگر، در نظر گرفتن ارتفاع شهر از سطح دریا میباشد، چرا که بهترین حالت برای یک کشت زعفران خوب، در ارتفاع ۱۳۰۰ تا ۲۳۰۰ منتر از سطح دریا تخمین زده شده است.
خاک سازگار برای رشد و کاشت زعفران
خاکی که پیاز زعفران را بر میگیرد باید سبک و ترکیبی از املاح مختلف باشد، چرا که پیاز زعفران باید ۵ الی ۷ سال در آن خاک زندگی کند، و نباید خاک سنگینی باشد که او را خراب کند، مثلا ترکیبی از شن و رس که هم از مواد مغذی خوبی تشکیل شده است و هم در طی این زمان پیاز به خوبی می تواند در برابر تغییرات آب و هوایی و منطقهای از خود مقاومت نشان دهد، برای رشد و نمو پیاز مناسب است.
بنابراین برای اینکه هر چه بهتر پیاز رشد کند، و درنهایت محصول خوبی از زعفران خود برداشت کنید، از زمین حاصلخیز و زه کشی شده به جای زمین شور و فقیر استفاده کنید، در نظر داشته باشید که این زمین باید بدون درخت و سایبان کوه باشد و مواد تشکیل دهنده این خاک ترکیبی از شن، رس، لیمونی و لومی باشد. حتماباید این زمین آهک دار باشد و میزان PH آن هم بین عدد ۷ و ۹۸ باشد. باز هم تأکید می کنیم این زمین باید مرطوب، اسیدی، شور و بدون مواد مغذی باشد.
حتما قبل از شروع کشت، این زمین را از علفهای هرز وجین کنید و همچنین زمین را از قلوه سنگها خالی کنید، بعلاوه نباید در این زمین مواد آلی باشد که هنوز تجزیه نشده اند، چرا که وجود این عوامل باعث میشوند که در نهایت با محصول خوبی رو به رو نباشید.
آماده سازی زمین کشت زعفران
به دو روش می توان زمین را آماده کرد، یکی از همان روش کاشت سنتی با بیل است، و دیگری کشت مکانیزه است. در هر دو روش زمان یکی از فاکتورهای مهم محسوب میشود.
خیلی از کشاورزان ابتدا در پائیز یا زمستان، آن را مسطح میکنند و شخم میزنند، اما اگر شرایط مناسب نبود و یا کشاورز نتوانست که به تراکتور و دیگر وسایل دسترسی پیدا کند، می تواند این زمان را به پایان بهار، و یا با شروع ماه تیرماه موکول کند.
در کشت مکانیزه، کار در فصل پاییز سال قبل شروع میشود، بدین صورت که ابتدا زمین را مسطح میکنند و آن را بطور خیلی عمیق با گاو آهن شخم میزنند، و سپس در بهار پس از اینکه بارانها رو به قطع شدن میرود، عملیات شخم متوسط را به همراه سله کنی برای حذف علفهای هرز شروع میکنند و در ماههای مرداد و شهریور زمین را به صورت فارو در میآورند، یعنی حدود ۴۰ تا ۸۰ تن کود حیوانی را بعلاوه حدود ۲۰۰ کیلوگرم فسفات آلومینیوم را در زمین پخش میکنند، تا زمین برای کشت آماده شود.
انتخاب پیاز و زمان مناسب برای کاشت زعفران
اگر قصد دارید یک مزرعه برای کشت زعفران راهاندازی کنید، باید به سراغ بهترین و مرغوبترین پیازها برای توسعه بیشتر مزرعهتان بروید، چرا که به صورت معمول فقط از پیاز برای ایجاد مزرعه زعفران استفاده میشود. بدین ترتیب پیازهای زعفران قابل فروشی که در مزرعهای نمو کردهاند، به راحتی از خاک بیرون می آیند و به هر انبار و مزرعه دیگری قابل جابجایی هستند.
بهترین زمان برای خرید پیاز یا بیرون آوردن آن از خاک، در دوره خواب یا استراحتشان است که فاصله زمانی اواخر اردیبهشت ماه تا پایان مرداد ماه را شامل میشود.
به محض اینکه پیازها از زمین خارج شدند، آن را به زمین مقصد انتقال دهید و آنها را بکارید، تا پیازها به خواب و استراحت خود در زمین جدید ادامه دهند.
بهتر است که حتما موارد بالا رعایت شوند، در غیر این صورت مثلا اگر در پایان مرداد ماه تصمیم به بیرون آوردن پیاز کنید، ممکن است آن پیاز آماده برای ریشه زدن وجوانه زدن باشد، پس حتما از بیرون آوردن آن در اواخر مرداد خودداری کنید.
از دیگر شرایط زمانی که برای خارج کردن پیاز از زمین و انتقال آن به زمین جدید باید رعایت شود، فاصله بین این اتقال است؛ هر چقدر که این فاصله کمتر باشد بهتر است. ولی اگر الان نمی توانید پیاز را به محل جدید انتقال دهید میتوانید آن را به مدت چند ماه یه صورت پخش شده، و در محیط سرد و خشک با ارتفاع ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر نگهداری کنید ؛ هر چند که با این اتفاق در سال اول با محصول خیلی کمی مواجه می شوید، به خاطر اینکه گل به خوبی نتوانسته که به صورت فیزیولوژیکی، جسم خود را توسعه دهد.
بهترین موقع برای کشت پیاز زعفران وقتی است که بوته آن خزان است، و در مواقعی که هوا با گرمی زیادی مواجه است مثل پایان تیرماه و یا اوایل ماه مرداد، از کاشت آن خودداری کنید، چرا که در هنگام جابجایی پیاز، مقداری رطوبت به اندازه کافی به همراهش هست و گرما باعث میشود که رطوبتِ آن را از بین ببرد.
ممنون از مقاله خوبتون
بسیار مقالات خوب و ارزشمندی در اختیار عموم قرار میدین واقعا عالی هستین موفق باشین.