زرشک معمولي

۵/۵ - (۲ امتیاز)

زرشک معمولیL. Berberis vulgaris

ساقه چوبی، درختچه ای به ارتفاع ۳ متر و گاهی تا ۶ متر، شاخه ها شکننده هنگام جوانی شیاردارودارای انشعابات و جستهای زیادی است. شاخه های تازه به علت وجود بربرین سفید تا سبز مایل به زرد، زرد ارغوانی و یا قرمز مایل به قهوه ای می باشد، ولی در ساقه های از یک سال به بالا قهوه ای و به تدریج خاکستری و سپس سیاه و متورق می شوند.عدسکها معمولا بی رنگ سیاه و خاکستری بوده و روی شاخه های مسن و گاهی جوان دیده می شوند. خارهای روی شاخه های کوتاه، ساده یا منشعب سه شاخه، ۱تا۴ سانتی متر، بالنسبه ریز، نازک، سفید مایل به زرد، زرد خاکستری یا کمی مایل به قهوه ای و معمولا همرنگ ساقه یا کمی روشن ترند. برگهای آن چرمی یا تا حدودی غشایی، متناوب، طول ۵/۳ تا ۷ سانتی متر، عرض۱تا۳ سانتی متر بیضوی، واژ تخم مرغی، پهن،دارای کناره هایی صاف یا با دندانه های تیز و خارمانند است. قسمت انتهای برگ نوک تیز بوده و یا قدری انحنا دارد. رگبرگها مشبک، متراکم و درهم رفته است. سطح بالایی برگ بدون روزنه، سطح بالایی و پایینی برگ همرنگ و یا سطح پایینی قدری کم رنگ تر است دمبرگ حدود ۵ تا ۱۰ میلی متر بوده و پهنک به تدریج به آن ختم می شود.

گل آذین مجتمع، خوشه آویخته، ۳ تا۶ و به ندرت ۷ سانتی متر است.۲۰ تا ۲۵وگاهی تا ۴۰ گل دارد.قطعات گل ۶ قسمتی است، پرچمها ۶ عدد و بسیار حساس بوده و با اندک تماس یا برخورد چیزی روی کلاله خم می شوند.در طبیعت معمولا حشرات عامل خمیدگی پرچمها روی کلاله مادگی که دارای خامه کوتاهی است می شوند.میوه ها مجتمع و به صورت خوشه های آویخته است.میوه سته قرمز حبه مانند، بیضی یا شبه بیضی، به طول ۷ تا ۱۲ میلی متر و قطر ۶ تا ۹ میلی متر است.هر میوه محتوی ۲ وبه ندرت ۳ دانه است که هرکدام ۵ تا ۶ میلی متر طول دارند.

پراکنش:

نمونه تیپ این گونه در جنگل های اروپا یافت شده است. این گیاه در ایران پراکنش زیادی داشته و در شیبهای تند به ویژه خاکهای آهک دار درآذربایجان، گیلان، مازندران، گلستان،تهران، خراسان(درگز، سربیشه، قاین، سلم آباد) و فارس دیده می شود. در شمال ترکیه، قفقاز، ترکمنستان تاجیکستان و ارمنستان نیز وجود دارد.این گیاه واریته های مختلف داشته و با اغلب گونه های زرشک، دو رگ تولید می کند.

واریته های مهم این گونه عبارتند از:

B.vulgaris var.asperma

اغلب زرشک های بی دانه از این رقم هستند

B.vulgaris var.brachiobotrys

= B.orientalis var.brachiobotrys

برگهای آن از گونه اصلی کوچکترند و درراه فیروزکوه به سمنان دیده می شوند.

B.vulgaris var.macrantha

= B.integerrima var.macrantha

خارها دراین رقم درشت است و در گرگان، شاهرود، کرمان و شهداد دیده می شوند.

B.vulgaris var.alba

میوه ها سفید

B.vulgaris var.alba-variegata